سالمندی پدیده‌ای است که خیلی از ما همیشه از آن هراس داریم. می‌ترسیم پیر شویم و نیازمند. سالمندان اما می‌توانند شاد و فعال باشند و در این میان رفتار ما با آنها می‌تواند آنها را شادتر و سلامت‌تر کند.
1.سالمند، کودک نيست
متاسفانه برخي از ما با سالمندان مانند کودکان رفتار ميکنيم. به آنها امرو نهي ميکنيم و فراموش کرده‌ايم که سالمند ناتواني که با او طرف هستيم شان و مرتبه خاصي دارد که در رفتار با آنها بايد مراقب به خطر نيفتادن آن شان و مرتبه باشيم. در بسياري موارد وقتي صحبت از مراقبت و نگهداري از پدر و مادر سالمندمان به ميان مي‌آيد، گمان ميکنيم چون آنها را دوست داريم، اين مراقبت بسيار ساده است.
براي همين با يک نگرش سنتي با آنها که پا به سن گذاشته‌اند، رفتار ميکنيم؛ رفتارهايي که گاهي مناسب سن والدين سالمندمان (چه سالم و چه بيمار يا معلول) نيست. گاهي اوقات ما سعي داريم همان‌طور که از فرزندمان مراقبت ميکنيم، با آنها برخورد کنيم و فراموش ميکنيم که ما هرگز نمي‌توانيم والد پدر و مادر خود باشيم و مراقبت از آنها مهارت‌هاي خاصي نياز دارد.
نکته مهم اين است که اين مهارت‌ها که بايد در تک‌تک رفتارهاي ما نمود داشته باشد، آموختني هستند اما بيشترمان اين مهارت‌ها را بلد نيستيم و صرفا با مهر و محبت هم نمي‌توان اين مهارت‌ها را در خود ساخت. شايد اگر به طريقي ياد مي‌گرفتيم که چه‌طور با فرد سالمند خانواده رفتار کنيم، اين همه گلايه و نارضايتي در خانواده‌مان به وجود نمي‌آمد.
2. واضح و شمرده حرف بزنيد و تماس چشمي تان را حفظ کنيد.
ممکن است فرد سالخورده مشکل شنوايي داشته باشد؛ لذا لازم است که شمرده و روشن حرف بزنيد. روبروي هم و چهره به چهره با وي تعامل برقرار کنيد نه در کنار هم. کلمات را تند تند و بريده بريده بيان نکنيد. ضمنا از برخي کلمات عاميانه روزمره که تکيه کلام نسل جديدي هاست استفاده نکنيد چون فقط گفتار شما را مبهم و نامفهوم مي کند.
3. صبر و شفقت را تمرین کنیم
ناگفته نماند که رفتار با بسیاری از افراد مسن نیاز به صبوری دارد. حرکات آهسته، فراموشی و... در بسیاری از سالمندان وجود دارد که خیلی اوقات باعث از بین رفتن عزتشان می‌شود. بهترین راه همدلی با سالمندان است. مثلا جملاتی مانند «آرام راه می‌رود چون دست و پنجه نرم کردن با پوکی استخوان ساده نیست» به شما کمک می‌کند موقعیت سالمند را از زاویه‌ای همدلانه ببینید.
۴. به آنان امر نکنید، از آنان بپرسیم
اگر برنامه زندگی فرد سالمند را برنامه‌ریزی می‌کنید، به جای اینکه به او بگویید که امروز نهار مرغ دارید، بگویید که آیا دوست دارید امروز ناهار مرغ داشته باشیم؟ حس احترام و عزت برای سالمندان بیش از چیزی که فکر کنیم اهمیت دارد و باعث سلامت روان آنها می‌شود. اگر سالمندان احساس کنند مدام به آنها دستور داده می‌شوند خوشحال نخواهند بود. بهتر است هرچه می‌گویید با حالت اول شخص جمع باشد: «امروز ورزش می‌کنیم.» بهتر است به آنها گزینه‌هایی برای انتخاب بدهید تا احساس استقلال و آرامش بیشتری بکنند. مثلا بگوییم:«دوست دارید کار الف را بکنیم یا کار ب»
5.انتقال حس مفيد بودن
دوره سالمندي هم مانند هر دوره ديگري در زندگي خصوصيات و دغدغه‌هاي مربوط به خود را دارد به طور خلاصه، شايد بتوان تنها يک نکته مهم را در مورد رفتار با سالمندان اشاره کرد.آن نکته مهم اين است که ما بايد همواره در ذهن خود يادآوري کنيم که اين سالمند (پدر، مادر يا هر عضو ديگر خانواده) به دليل ضعف قواي جسماني و آسيب‌پذيري در برابر بيماري‌ها به شدت نگران و مضطرب است که مبادا سلامت او به مخاطره بيفتد. از سوي ديگر و علاوه بر اين نگراني، به خاطر تغيير شرايط زندگي و کم‌مشغله‌‌تر شدن
تمام افراد جامعه دوره سالمندی را طی خواهند کرد که آخرین مرحله زندگی هر فرد محسوب می‌شود. این دوره از سن ۶۵ سالگی به بعد آغاز خواهد شد و تا پایان زندگی ادامه‌دار است. این دوره سرشار از احساس کمبودها است چراکه در این زمان اتفاق‌هایی اعم از دست دادن همسر، دوستان، نزدیکان، عدم استقلال مالی و … رخ می‌دهد.
ایجاد استقلال مالی:
یکی از اتفاق‌های مهمی که در این دوره رخ خواهد داد عدم استقلال مالی خواهد بود، این بدان معنی است که افراد سالمند استقلال مالی لازم را نخواهند داشت که در پی آن اتفاقات روحی و روانی به دنبال خواهد داشت. فرزندان افراد سالمند باید اجازه دهند استقلال مالی خود را حفظ کنند و داشتن استقلال مالی را از آنها منع نکنند.
پیشنهاد:
برای شرکت سالمندان در جلسات گروهی، کلاس‌های مشاوره‌ای و یا هر چیز دیگری که بدان احتیاج دارند از فعل دستوری استفاده نکنید، بلکه در قالب یک پیشنهاد به آنها ارائه دهید و با تشویق و ترغیب کردن سالمندان به شرکت در کلاس‌ها برای آنها برنامه‌ریزی کنید. تجربه نشان می‌دهد که دستور دادن به سالمندان نه‌تنها آنها را مطیع نمی‌سازد بلکه باعث افسرده شدن و ایجاد حالت تدافعی در آنها می‌شود، این حالت دفاعی به دلیل آن است که توان و نیروی قبلی خود را به شما نشان دهند که سرانجام نیز موفق به انجام چنین کاری نخواهند شد و دچار افسردگی و سرخوردگی شدیدتری خواهند شد.
محبت به سالمندان:
یکی از بارزترین و برجسته‌ترین علل انسانیت و اخلاق داشتن، محبت به سالمندان است. چراکه محبت به سالمند مانند محبت به کودکان شیرین و جذاب و مانند محبت به همسر دوطرفه نخواهد بود. این محبت به سالمندان نه‌تنها دوطرفه و جذاب نیست بلکه دارای آزار و اذیت و حتی ناخوشایند در برخی موارد خواهد بود.
نگهداری والدین در دوران سالمندی باید همراه بامحبت و ایجاد فضای امن برای آنها باشد همان‌گونه که زمانی آنها از ما مراقبت می‌کردند. همچنین مورد دیگری که می‌توان بدان پرداخت حس انسان دوستانه بودن این امر است که حکم می‌کند با سالمندان به نیکی رفتار کنیم و اگر خلق‌وخوی تندی دارند آنها را تحمل و با ایشان مدارا کنیم.
بی‌توجهی به سالمندان ممنوع:
از شایع‌ترین اتفاقات ممکن که برای سالمندان پیش می‌آید بی‌توجهی و غفلت از آنها است. این بی‌توجهی و غفلت به سالمندان خود باعث بروز اتفاقات ناخوشایندی ازجمله تغذیه نامناسب، وسواس، تنها ماندن سالمند در خانه، افسردگی و …. خواهد شد. درنتیجه نباید اجازه دهیم تا شرایطی پیرامون سالمند ایجاد شود که حس توجه نکردن به او دست دهد.
احترام گذاشتن به سالمندان:
احترام گذاشتن به سالمندان نیز جزو کارهای روزمره‌ای است که باید در مقابله با آنها از خود نشان دهیم. ترحم به سالمندان باعث ایجاد رنجش و حس سرخوردگی در آنها خواهد شد به همین دلیل تمام افراد تأکید فراوان بر روی این موضوع دارند که با سالمندان با احترام برخورد کنید نه از روی ترحم.
گذشته سالمندان:
گذشته افراد سالمند به حد زیادی استرس و اضطراب را در آنها افزایش می‌دهد و سلامتی آنها را به خطر می‌اندازد. اکثر سالمندان باگذشت زمان و بالا رفتن سن خصوصیات متفاوتی را پیدا می‌کنند که با خلق‌وخوی جوانی و میان‌سالی آنها متفاوت خواهد بود. هر سالمندان در زمان گذشته و دوره جوانی و میان‌سالی کارهایی را مرتکب شده است که ازنظر خودش باعث شرمندگی و شرمساری است از همین رو شوخی کردن و کنایه زدن به گذشته افراد تا زمانی که خود آنها این موضوع را متذکر نشده باشند باعث رنجش و اذیت و آزار روحی آنها خواهد شد.
توجه به‌ظاهر سالمندان:
طبیعتاً هر فردی به زیبایی و راستگی ظاهر خود اهمیت چندانی می‌دهد و در تلاش است تا خود را مرتب و شیک‌پوش جلوه دهد، اما سالمندان باوجود درد بسیار و درگیر بیماری‌های مختلف بودن این فرصت را پیدا نمی‌کنند. از همین رو دیگر افراد خانواده باید به‌ظاهر و تمیزی افراد سالمند خود توجه کنند و با مهربانی به آنها کمک کنند تا ظاهری تمیز و مرتب داشته باشند. این ظاهر تمیز باعث بالا رفتن اعتمادبه‌نفس نیز خواهد شد.
حقوق سالمندان:
از امام سجاد (علیه‌السلام) روایت‌شده که فرمود: «و اما حق الکبیر فان حقه توقیر سنه و اجلال اسلامه اذا کان من اهل الفضل فی الاسلام بتقدیمه فیه و ترک مقابلته عندالخصام و لاتسبقه الی طریق و لاتومه فی طریق و لا تستجهله و ان جهل علیک تحملت و اکرمته بحق اسلامه مع سنه فانما حق السن بقدر الاسلام و لاقوه الا بالله.» (رساله حقوق امام سجاد (علیه‌السلام)، حق شماره ۴۳)
هیچ کس را جز او نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید اگر هردو یا یکی (از آنها به پیری برسند که موجب رنج و زحمت باشند) زنهار کلمه‌ای که رنجیده خاطر شوند مگو و کمترین آزار به آنان مرسان و با ایشان با احترام و بزرگوارانه سخن بگو.
حدیث بالا به‌طورکلی به این اشاره می‌کند که: حرمت پیری‌شان را نگه‌دارید، درراه رفتن پشت سر آنها قدم بردارید، در اختلافات با آنها به مباحثه نپردازید، اگر رفتار جاهلانه‌ای از آنها سر زد تحمل‌کنید و … .
سالمندی به عمر بالاتر از، میانگین طول عمر بشر اشاره دارد و بنابراین بخش پایانی چرخهٔ حیات انسان است. افراد سالمند قابلیت‌های تجدید قوای محدودی دارند و بیش از دیگر بزرگسالان در معرض بیماری، سندرمها و کسالت هستند. علم پیری شناسی به مطالعهٔ پزشکی روند پیری، و پیرپزشکی به مطالعهٔ بیماری‌هایی که سالمندان بدان مبتلا می‌شوند، مربوط است.
اکنون شش میلیون و ۴۰۰ هزار سالمند بالای ۶۰ سال در ایران وجود دارد که این رقم ۸٫۳ درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود.
سالمندی در ایران
مطالعات جهانی از افزایش روزافزون این بیماری‌ها در میان جمعیت سالمند در جوامع مختلف دنیا نشان دارد و گفته می‌شود در حال حاضر ۳۶ میلیون نفر مبتلا به آلزایمر و ۴٫۳ میلیون نفر مبتلا به پارکینسون در سراسر جهان هستند. پیش بینی‌ها حاکی است که با توجه به افزایش جمعیت سالمند در جهان، آمار مبتلایان به آلزایمر تا سال ۲۰۵۰ به ۱۱۵ میلیون نفر و مبتلایان به پارکینسون به ۹ میلیون نفر خواهد رسید. آلزایمر و پارکینسون از جمله مهمترین بیماری‌های سیستم عصبی دوره سالمندی است که به گفته متخصصان، با توجه به سیر افزایش جمعیت سالمند در ایران در صورت نبود اقدامات پیشگیرانه لازم، در سال‌های آتی شیوع بالایی می‌یابد.
اقتصاد سالمندی
تأمین اجتماعی و بازنشستگی یکی از مهمترین بخش‌هایی است که از تغییر ساختار جمعیتی متأثر خواهد شد؛ بنابراین در یک جامعه که در مسیر سالمندی قرار گرفته‌است، افزایش هزینه‌های تأمین اجتماعی، منجر به افزایش مالیات خواهد شد. یکی از مهمترین راهکارهای اقتصادی برای مواجهه با فشار هزینه‌های تأمین اجتماعی این است که دولت از تکیه بر مالیات بر دستمزد، به سمت مالیات بر سرمایه و مالیات بر مصرف حرکت کند؛ چرا که در نتیجهٔ سالمندی، نسبت سرمایه به نیروی کار و مصرف، در طول زمان به صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت. در غیر این صورت دولت برای ایجاد تعادل در بودجه خود مجبور است بخشی از هزینه‌های خود را کاهش داده و در نتیجه سرمایه‌گذاری عمومی در زیرساخت‌های جامعه با مشکل مواجه خواهد گردید.
بازار نیروی کار را می‌توان اصلی‌ترین حوزه مدیریت سالمندی در کشور دانست. بازار کار و تغییرات مربوط به آن را باید مهمترین بخش اقتصاد متأثر از سالمندی دانست. سیاست‌های مختلفی به منظور ایجاد تعادل در این بازار مورد استفاده قرار میگیرد که یکی از بهترین سیاست‌ها، تشویق نظام‌مند و برنامه‌ریزی شده مهاجرت نیروی کار به داخل است. امروزه استفاده از این ابزار محدود به کشورهای توسعه یافته نبوده و کشورهای در حال توسعه نیز از آن برای مدیریت جمعیت و کاهش آثار سوء پیری سود می‌جویند. این سیاست علاوه بر اینکه منجر به کاهش دستمزد می‌شود، نرخ اجاره سرمایه و نسبت نیروی کار به افراد بازنشسته را افزایش داده و درآمدهای مالیاتی دولت را افزایش خواهد داد. در کنار این موضوع باید حل مشکل مهاجرت نیروی انسانی ایرانی را با جدیت هدف برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دانست.
آثار اقتصادی سالمندی بسیار پیچیده بوده و گاه یک بخش، تأثیرات همزمان مثبت و منفی از این پدیده خواهد پذیرفت. به عنوان مثال سالمندی از نیروی کار جامعه خواهد کاست؛ در حالی که در سمت دیگر، افزایش پس‌انداز در جامعه را به دنبال خواهد داشت. یعنی یکی از دو عامل اصلی تولید اقتصادی را کاهش و عامل اصلی دیگر را افزایش خواهد داد! بنابراین اثر این پدیده بر تولید و رشد اقتصادی را نمی‌توان بدون انجام مطالعات تجربی پیش‌بینی نمود. مطالعات پیش نگر با استفاده از داده‌های سری زمانی اقتصاد ایران نشان می‌دهد شاخص سالمندی در کوتاه‌مدت و بلند مدت، اثر کاهنده و معناداری بر رشد اقتصاد غیرنفتی ایران داشته‌است. اما تاکنون و با توجه به ساختار جوان جمعیت ایران، آثار اقتصادی پیری حساسیتی برانگیخته؛ اما پیش‌بینی‌ها از تشدید روند سالمندی جمعیت ایران در دهه‌های آتی و ظهور آثار سوء این پدیده در آینده نزدیک در صورت مدیریت نکردن این پدیده حکایت دارد.
سلام.به وبلاگ طنین طراوت خوش آمدید.
در این وبلاگ نکات نگهداری سالمندان در خانه را برای شما عزیزان شرح میدم همچنین برای ایجاد انگیزه و روحیه برای بزرگان شما نیز مطالبی جمع آوری کردم که براتون به صورت پست در وبلاگ قرار میدم، امیدوارم از نکاتی که خدمتتان آماده میشه نهایت لذت و استفاده را ببرید.
دوستدار مهربانی زندگی شما در کنار بزرگان خانواده
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
عضویت سریع
